عوارض مصرف قرص بر سیستم گوارشی و راه حل موثر برای کاهش این عوارض

تفاوتی ندارد که قرص توسط پزشک تجویز شده باشد یا آنرا بدون نسخه از داروخانه تهیه کرده باشیم، عمدتا مصرف قرص می‌تواند بر روی قسمت‌های مختلف سیستم گوارش اثر بگذارد. این اثرات ممکن است بسته به نوع قرص و محتوای آن تغییر کند. در ادامه، تأثیرات احتمالی مصرف قرص بر روی برخی از قسمت‌های سیستم گوارش از جمله مری و معده بیان شده است:

اغلب قرص ها اگر مطابق دستورالعمل روی بسته مصرف شود، اغلب موثر و ایمن هستند و عوارض جانبی جدی ایجاد نمی کند. با این وجود مصرف بعضی قرص ها در برخی افراد اثرات مخربی به جا می گذارد؟

اگر پزشک شما به تازگی داروی جدیدی را به داروهای قبلی شما اضافه کرده و در اثر مصرف آن دچار عوارض گوارشی شده اید، برای دانستن علت و راه حل آن کاهش این عوارض تا انتها با ما همراه باشید.

در این مقاله به موارد زیر خواهیم پرداخت :

1. مصرف قرص ها بیشتر برای کدام بخش از سیستم گوارشی ایجاد ناراحتی می کند؟
2. چه راهکارهایی باعث جلوگیری از آسیب داروها به سیستم گوارشی می شود؟
3. فرایند تولید قرص را بررسی خواهیم کرد تا ببینیم چه مواد مضری داخل این شفادهنده کوچک وجود دارد.

مصرف قرص و عوارض ناشی از آن بر مری

قرص ها و داروها ممکن است، قسمت های مختلفی از سیستم گوارشی ما را تحت تاثیر قرار دهند. بر طبق تحقیقات، بخشی از گوارش مانند مری و معده بیش از سایر قسمت ها در معرض آسیب هستند.

اولین قدم برای مصرف قرص ها و کپسول ها بلعیدن آن است. ممکن است این کار برای شما راحت یا سخت باشد. تحقیقات نشان داده که پس از مصرف قرص یا کپسول ممکن است مقداری یا همه آن در مری باقی مانده و با آزاد کردن مواد شیمیایی در این ناحیه باعث تحریک پوشش مری شود. این تحریک ممکن است باعث زخم، خونریزی، سوراخ شدن یا حتی پارگی و تنگی مری شود.

داروهایی که بیشترین آسیب آنها به مری گزارش شده است عبارتند از آسپرین، آنتی بیوتیک ها مانند تتراسایکلین، کینیدین، کلرید پتاسیم، ویتامین C و آهن.

مصرف قرص و عوارض ناشی از آن بر معده

در مرحله بعد و گذر از ناحیه مری قرص وارد معده می شود و شایع ترین آسیبی که مصرف قرص ممکن است به معده برساند تحریک پوشش معده است. دلایل مختلفی سبب این تحریک می شود که در این بخش به چند دلیل اساسی  آن اشاره خواهیم کرد:

• تحریک مستقیم معده: در برخی موارد، مصرف برخی قرص‌ها به طور مستقیم بر روی دیواره معده اثر می گذارد و این امر منجر به ناراحتی و درد معده می شود.
• تحریک عصب‌های معده: مصرف برخی از قرص ها ممکن است باعث تحریک عصب‌های معده و در نهایت منجر به ناراحتی و درد در ناحیه معده شود.
• تحریک ترشح اسید معده: مصرف برخی قرص ها سبب افزایش ترشح اسید معده می شود که این امر به خودی خود سبب مشکلاتی در ناحیه معده می شود.
• تحریک رژیم غذایی: مصرف برخی قرص ها با برخی از غذاها یا داروهای دیگر تداخل ایجاد می کند و این امر ممکن است سبب بروز مشکلاتی از جمله التهاب و درد در ناحیه معده شود.

مصرف کدام قرص یا داروها عوارض بیشتری روی معده دارند؟

برخی از قرص ها نسبت به قرص های دیگر عوارض بیشتری بر روی گوارش از جمله معده به جا می گذارند. در ادامه به چند مورد اشاره خواهیم کرد:

• مصرف بیش از حد قرص های مسکن مانند ایبوپروفن و ناپروکسن اغلب منجر به سوزش و درد در ناحیه معده می شود.
• مصرف قرص های آسپرین در برخی افراد بر روی پوشش معده تأثیر می گذارد و باعث درد شکم و عوارض دیگر می شود.
• مصرف آنتی بیوتیک ها در برخی از افراد منجر به حالت تهوع و اسهال می شود.
• مصرف داروهای کلسترول عمدتا می تواند بر هضم شما تأثیر گذارد و مشکلاتی مانند گاز، یبوست یا اسهال ایجاد کند.
• مصرف مسکن های قوی مخدر مانند اکسی کدون یا هیدروکودون، اغلب باعث ایجاد حالت تهوع یبوست، گرفتگی شکم یا نفخ می شود.
• مکمل های آهن باعث درد معده و یبوست می شود و همچنین می تواند اثرات مخربی بر روی ناحیه مری به جا گذارد.

از آن جایی که شرایط جسمی هر شخصی با شخص دیگرمتفاوت است تأثیر قرص بر معده هر شخص نیز بسته به نوع قرص و وضعیت هر شخص ممکن است متفاوت باشد.

برای کاهش عوارض ناشی از مصرف قرص چه باید کرد؟

آیا تا به حال با عوارض ناشی از مصرف قرص روبرو شده اید؟ چه تدبیری اندیشیدید؟ مصرف آن را متوقف کردید؟ یا به دنبال راهی برای کاهش این عوارض بودید؟ همان طور که می دانید در بیشتر بیماری ها قطع نابهنگام مصرف قرص عوارض جدی به دنبال دارد و در برخی موارد سبب پیشرفت بیماری خواهد شد به طور مثال، کامل نکردن دوره مصرف آنتی بیوتیک ها سبب مقاوم شدن و پیشرفت عفونت در بدن خواهد شد که این امر عوارض ناگواری به دنبال خواهد داشت. پس با ما همراه باشید واطلاعات خود را در مورد کاهش این عوارض افزایش دهید. برای کاهش این عوارض بهتر است موارد زیر را رعایت کنید:

• حتی الامکان از قرص های روکش دار استفاده کنید زیرا این امر سبب تسهیل در بلع قرص و جلوگیری از جدا شدن ترکیبات قرص در معده می شود.
• هنگام مصرف داروها از نوشیدن مشروبات الکلی خودداری کنید.
• بسته به نوع دارو سعی کنید حتی الامکان از مصرف اغلب قرص ها با معده خالی پرهیز کنید
• سعی کنید، بسته به نوع دارو، همواره آن را با یک لیوان پر آب یا شیر میل کنید این موضوع نه تنها سبب می‌شود که قرص‌ها راحتر بلعیده شوند و از گیر کردن قرص در مری جلوگیری خواهد کرد بلکه به هضم راحت قرص در معده کمک می کند. 

از آنجا که راه درمان مشخص و قطعی برای درد و ناراحتی معده وجود ندارد، یکی از مهم ترین راه های محافظت از درد معده پیشگیری می باشد‌. عمدتا برای پیشگیری از درد معده بهتر است از مصرف داروهای نامناسب پرهیز شود. برای شناخت داروی مناسب دانستن فرایند تولید قرص، شکل قرص، مواد تشکیل دهنده قرص و شناخت مواد مضر درون قرص، اطلاعاتی در مورد میزان و نحوه صحیح مصرف قرص امری ضروری است. از این رو در ادامه به مواد تشکیل دهنده قرص و نحوه تولید قرص در داروسازی خواهیم پرداخت.

 مواد تشکیل دهنده قرص چیست؟

مواد تشکیل دهنده قرص‌ عمدتا شمامل دو بخش است: عناصر فعال و عناصر کمکی. عناصرفعال همان داروها، ویتامین‌ها، مکمل‌ها، مواد موثر مصرفی قرص هستند که باید به میزان لازم با مقادیر مختلف عناصر کمکی، مانند مواد چسبنده قرص، روان‌کننده‌ها، رنگ‌ها، طعم‌دهنده‌ها و مواد شیرین‌کننده، ترکیب می شود. نوع و مقادیر هر کدام از مواد کمکی که در تولید قرص استفاده می شود بسته به نوع قرص مورد نظر تفاوت دارد.

مراحل تولید قرص در داروسازی

درصنعت داروسازی، مراحل تولید دارو و از جمله تولید قرص اهمیت زیادی دارد. در این صنعت، ابتدا پودرهای مناسب قرص باهم ترکیب می شوند و به شکل قرص موردنظر فشرده می‌شوند. در روند تولید قرص، ابتدا میزان پودر مصرفی برای تولید قرص، باید به طور دقیق اندازه گیری شود. از آنجایی که کیفیت و ایمن بودن قرص، حرف اول در تولید قرص است. اولین مرحله در تولید قرص دانستن اطلاعاتی در مورد فرمولاسیون تولید قرص است. در این فاز، مواد موثر و مواد کمکی به نسبت صحیحی با هم مخلوط می شوند. در مرحله بعد ترکیب حاصل در قالب یک دستگاه قرص ساز مناسب قرار می گیرد و با تنظیم فشار دستگاه قرص ساز، پودر فشرده شده به شکل و اندازه مورد نظر تبدیل می شود. پس از تشکیل قرص تمام مراحل کنترل کیفیت بر روی قرص انجام می شود تا با تمام استاندارهای کیفی منطبق باشد. پس از طی کردن تمامی مراحل کنترل کیفی قرص ها بسته بندی و به داروخانه ها عرضه می شود.